Το φερμουάρ [Αλίκη Κατσαρού]

Το φερμουάρ, πολύ πιθανόν να ονομάστηκε έτσι από το γαλλικό ρήμα fermer που θα πει κλείνω.

Όταν ήμουν παιδί το φοβόμουν, καθόλου δεν αγαπούσα το φερμουάρ γιατί πολλές φορές ανάμεσα στα τετράγωνα δοντάκια του εγκλώβισε λίγα χιλιοστά επιδερμίδας του λαιμού μου κι άλλες τόσες της κοιλιάς μου, αρκετά πάντως για να το μισήσω.

Τώρα που είμαι ώριμη, βεβαίως αναγνωρίζω ότι το φερμουάρ είναι μια εφεύρεση σημαντική, μια εφεύρεση λίγων εκατοστών, αρκετών ωστόσο για να παίξουν έναν σπουδαίο ρόλο στην καθημερινότητα. Γιατί το φερμουάρ κρατά τα χειμωνιάτικα πανωφόρια  ερμητικά κλειστά στο κρύο. Σφίγγει το στενό  τζιν στα καλλίγραμμα σώματα. Ασφαλίζει το περιεχόμενο της βαλίτσας. Κρατά άθικτο το καλό κουστούμι στην κρεμαστή του θήκη.

Το φερμουάρ, έχοντας αποδείξει τις αναντικατάστατες ικανότητές του από το 1914 που το εφηύρε ο Σουηδός μηχανικός Gideon Sundback, σαν λέξη χρησιμοποιείται μεταφορικά και για άλλους σκοπούς όπως «θα βάλω φερμουάρ στο στόμα για να αδυνατίσω» ή «βάλε φερμουάρ πια, πολλά λες».

Αξέχαστη μου έχει μείνει η παραίνεση της παράξενης της πολυκατοικίας μας - ως γνωστόν κάθε πολυκατοικία έχει μια παράξενη - όταν ήμουν παιδί. Αναγνωρίζω βεβαίως και αυτό τώρα που είμαι ώριμη, ότι ήμουν τέτοιο παιδί που δεν άφηνε τίποτα να πέσει κάτω. Συνέπεια αυτού ήταν η έντονη ανάγκη να υπερασπίζομαι τη μάνα μου και το δίκιο της μικρής κοινότητας που αποτελούσε την πολυκατοικία μας με δικηγορίστικες αγορεύσεις προς την παράξενη, η οποία κάποια στιγμή απελπισμένη γύρισε και της είπε: «Βάλτης φερμουάρ, έχει πολλή γλώσσα η κόρη σου».

Εγώ πάντως δεν έχω θελήσει να βάλω φερμουάρ σε κανέναν, όμως αισθάνομαι ότι κάποιοι άλλοι και το θέλουν και ήδη το έχουν βάλει σε στόματα που αρθρώνουν αλήθειες. Η ενημέρωση και η άποψη, γενικώς και ειδικώς, εσχάτως και εντόνως απειλείται από τα φερμουάρ αυτών των άλλων, οι οποίοι έχουν τον τρόπο τους.

Καθόλου τυχαίο ότι ανεξάρτητες σελίδες ενημέρωσης ζητούν οικονομική στήριξη από τους αναγνώστες για να μην κλείσουν, ούτε ότι άνθρωποι με άποψη, ακόμη και στην επαρχία, σωπαίνουν σαν να έχουν φορέσει φερμουάρ.

Επίσης καθόλου τυχαίο δεν είναι ότι το φερμουάρ έχει ήδη επικρατήσει ως zipper. Η μετάβαση βλέπετε, από τις γαλλικές ονομασίες - σύμβολα του ευρωπαϊκού πολιτισμού - στις αμερικανικές, έχει και αυτή τη σημειολογία της.

Το φερμουάρ, τώρα που είμαι ώριμη –το ώριμη το επαναλαμβάνω συνεχώς σαν να μην το πιστεύω- το φοβάμαι πολύ περισσότερο από όταν ήμουν παιδί. 

Φοβάμαι ότι θα κλείσει μέσα από τα μεταλλικά σιδερένια δόντια του, που στους φόβους μου φαίνονται τεράστια, σαν κτίρια από μέταλλο, γεμάτα πιστούς λογιστές, υπηρέτες μιας νέας μεταμοντέρνας θεωρίας, έναν ολόκληρο κόσμο που μιλάει αλλιώς, γιατί είναι αλλιώς. Και στο τέλος θα τον απομονώσει.

Κάνει κρύο, έχει και υγρασία σήμερα. Κουμπώνω το φερμουάρ του πανωφοριού μου ως πάνω, όμως αφήνω το στόμα μου ακάλυπτο κι ας παγώνω. 

Όσο ακόμα μπορώ.