Η αισθητική είναι αντίσταση [Αλίκη Κατσαρού]

Το πρωτοείδα στο αγαπημένο μου Marie Claire.

Μετά το διάβασα από τον αγαπημένο μου Βασίλη Ραφαηλίδη.

Μετά διαπίστωσα ότι το είχε πει ο Νίτσε εμπνευσμένος από τον Σωκράτη.

«Η αισθητική είναι η ηθική του μέλλοντος»

Δεν είμαι σίγουρη  για το πότε θα έρθει αυτό το μέλλον, κι ούτε ξέρω για ποιο μέλλον μιλάνε το Marie Claire, ο Ραφαηλίδης και ο Νίτσε, υποβαθμίζοντας άθελά τους τη χρυσή αξία του παρόντος.

Ξέρω μόνο ότι η αισθητική είναι μεγάλη σωτηρία.

Σωτηρία της ψυχής, της ζωής και του έθνους.

Βρίσκεται σε όλες τις πτυχές της ζωής και εκφράζει το είναι. 

Και δεν είναι εύκολη υπόθεση.

 

Η υπερηφάνεια των ανθρώπων, ας πούμε, είναι αισθητική!  Πόσοι άνθρωποι εκβιάζονται απροστάτευτοι από τις εξωφρενικές καθημερινές υποχρεώσεις και όμως διατηρούν την αξιοπρέπεια τους αντιστρόφως ανάλογη με το άδειο πορτοφόλι τους στην τσέπη του καλοσιδερωμένου παντελονιού τους. Λένε και μια ευγνική καλημέρα στον γείτονά τους. Γιατί η αξιοπρέπεια είναι αισθητική και η κλάψα είναι κακόγουστη.

 

Η εντιμότητα, ας πούμε είναι αισθητική! Πόσοι άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι με την πρόκληση της έκπτωσης των αξιών τους για λόγους ανάγκης, και δεν υποκύπτουν. Δεν δίνουν και δεν παίρνουν φακελάκια. Δεν συναναστρέφονται με τα λάθος άτομα γιατί συμφέρει. Δεν χαμογελούν ψεύτικα γιατί πρέπει. Δεν ψεύδονται γενικώς, γιατί βολεύει. Γιατί η τιμιότητα είναι αισθητική και η απάτη είναι κακόγουστη ακόμη και όταν η εξωτερική εμφάνιση είναι «υπέρκομψη».

Η ομορφιά ας πούμε είναι αισθητική. Εντάξει, αυτονόητο. Δεν είναι όμως αυτονόητο ότι  ομορφιά είναι το χρώμα του τοίχου στο σαλόνι, το παλιό βάζο της γιαγιάς, οι καλαίσθητη επιγραφή του μαγαζιού, το γερό οδόστρωμα, το καθαρό πεζοδρόμιο, οι διατηρημένες όψεις των κτηρίων, η οδική συμπεριφορά. Ότι η ομορφιά όπως και η ασχήμια είναι αυτοπροσδιορισμός. Γιατί ναι, και τα σπίτια, και οι πόλεις και ο δημόσιος χώρος αυτοπροσδιορίζονται από την αισθητική τους.

Η αποδοχή, ας πούμε, είναι αισθητική. Μια από τις υψηλότερες μορφές αισθητικής μάλιστα. Απαιτούνται χιλιόμετρα πραγματικής ζωής και καλλιέργεια ήθους για να φτάσει ο άνθρωπος να μην κρίνει τον άλλον άνθρωπο  -χωρίς να είναι υποχρεωμένος βεβαίως να τον επιλέξει. Η αποδοχή είναι κατάκτηση ανθρώπων υψηλής αισθητικής. Αντίθετα, η έντονη κριτική, οι φθηνές κουβέντες, οι αδούλευτες, είναι ίδιον φθηνών ανθρώπων, αδούλευτων, άσχημων τελικά.

Η δημοκρατία, ας πούμε, είναι αισθητική. Χύθηκε πολύ αίμα στον κόσμο για την ελευθερία. Οι παρακολουθήσεις των κινητών τηλεφώνων από θεσμικά όργανα είναι πράξη χυδαίας αισθητικής. Σαν φτυσιά στο αίμα των αγώνων. Και οι φτυσιές είναι απαίσιες ακόμα κι από ανθρώπους με ακριβό κοστούμι.

 

Η αισθητική είναι μεγάλη σωτηρία, της ψυχής, της ζωής και του έθνους.

Δεν το λένε μόνο το Marie Claire, ο Ραφαηλίδης και ο Νίτσε. Το λέει και ο Ελύτης και ο Μιχάλης Κατσαρός.

 «Μέσα στη θλίψη της απέραντης μετριότητας, που μας πνίγει από παντού, παρηγοριέμαι ότι κάπου, σε κάποιο καμαράκι, κάποιοι πεισματάρηδες αγωνίζονται να εξουδετερώσουν τη φθορά» - Οδυσσέας Ελύτης

 

«Ἀντισταθεῖτε, σ᾿ αὐτὸν ποὺ χτίζει ἕνα μικρὸ σπιτάκι

καὶ λέει καλὰ εἶμ᾿ ἐδῶ.

Ἀντισταθεῖτε, σ᾿ αὐτὸν ποὺ χαιρετᾶ ἀπ᾿ τὴν ἐξέδρα

ὧρες ἀτέλειωτες τὶς παρελάσεις.

στὶς μουσικές, τὰ τούμπανα καὶ τὶς παράτες,

σ᾿ ὅλα τὰ ἀνώτερα συνέδρια ποὺ φλυαροῦνε,

πίνουν καφέδες σύνεδροι συμβουλατόροι,

αντισταθείτε.» - Μιχάλης Κατσαρός